İnsan vücudunda bulunan safra kesesinin birçok görevi bulunuyor fakat herhangi bir sağlık sorunu oluşması durumunda safra kesesinde bazı hastalıklar oluşabiliyor. Bu hastalıklar pek çok kişinin merak ederek araştırdığı hastalıklardır.
Safra kesesi hastalıkları nelerdir? Safra hastalıkları belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir? Medar Hastanesi Gebze Genel Cerrahi uzmanı Op. Dr. Ozan Andaç ERBİL safra kesesi, safra sistemi hastalıkları ve ERCP yöntemi ile ilgili sorularımızı Grey okurları için anlattı.
Op. Dr. Ozan Andaç Erbil; Cerrahpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki tıp eğitimin ardından Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi Genel Cerrahi Ana Bilim Dalı’nda uzmanlığını tamamlamıştır. 2005 yılından bu yana genel cerrahi uzmanlığı yapan ERBİL; Japonya, Fransa ve Almanya’da endoskopi, ileri endoskopi yöntemleri, ERCP, karaciğer, pankreas ve safra yolları cerrahisi eğitimlerini tamamlamış ve bu alanlarda çok sayıda vaka üzerinde çalışma imkânı bulmuştur. Op. Dr. Ozan Andaç ERBİL halen Medar Hastanesi Gebze Genel Cerrahi bölümünde hasta kabul etmektedir.
SAFRA NEDİR, NE İŞE YARAR VE NEREDEN SALGILANIR?
Safra bilinenin aksine karaciğerden salgılanır. Safra kesesi safra salgılamaz. Safra kesesi karaciğer tarafından salgılanan safrayı konsantre ederek içinde biriktirir. Safra, yağlı yiyecekleri sindirmemizi sağlayan bir enzim bileşimidir. Tek bir enzimden oluşmaz. İçerisinde pek çok enzim barındırır. Bu sayede daha ziyade yağlı yiyecekleri sindirmemizi sağlar.
SAFRA SİSTEMİ HASTALIKLARI NELERDİR?
Safra sisteminde en çok taş hastalıkları görülür. Safra kesesi; karaciğer tarafından salgılanan safrayı konsantre ederken çökelme oluşması sebebiyle ve içerisindeki kolesterol dengesinin bilinmeyen bir sebeple bozulması neticesinde safra kesesi içerisinde taşlar oluşur. Benzer sebeplerle karaciğer içindeki safra kanallarında ve ana safra kanalında da taş oluşumuna oldukça sık rastlanır.
Taş haricinde safra kesesi ve kanallarında kanser, doğuştan gelen anomaliler, siroz gibi daha ciddi durumlarda söz konusudur.
SAFRA SİSTEMİ HASTALIKLARI NASIL BELİRTİ VERİR?
Karın ağrısı: Özellikle yağlı yiyeceklerden sonra artan karın sağ üst kadran ağrısı en sık karşılaşılan şikâyettir.
Bulantı: Sürekli bir bulantı ve midede dolgunluk hissi olabilir.
Ateş: Titreme ile yükselen ateş sonrası üşüme hissi özellikle ana safra kanalında taş ve iltihap varlığının belirtisi olabilir.
Kaşıntı: Ana safra kanalının taş veya tümör nedeniyle oluşan tam tıkanmalarında safra cildin altında birikir ve kaşıntıya sebep olur.
SAFRA SİSTEMİ HASTALIKLARINDA TANI YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Belli başlı tanı yöntemleri aşağıda verilmiştir:
Kan Tahlilleri: Ana safra kanalında veya dallarında tıkanıklık olmuşsa kandaki sarılık değerleri, karaciğer tahlilleri yükselir. Ancak ana safra kanalında herhangi bir sorun olmayan sadece safra kesesi içerisinde taş olan hastalarda tüm kan tahlilleri normal değerlerdedir. Bu nedenle kan tahlillerinin normal olması safra sisteminde herhangi bir hastalık olmadığı anlamına gelmez.
Batın USG: En sık yapılan tanı yöntemidir. Ses dalgaları ile çalışan bir cihaz olması sebebiyle vücuda hiçbir yan etkisi yoktur. Safra kesesi taşına tanı koymamızı sağlayan en önemli tanı yöntemidir.
MRCP: Karın (batın) USG ile safra kesesi taşına teşhis koymak çok kolaydır ancak safra kanalına ait hastalıkları çoğu zaman sadece safra sistemi için özel olarak çekilen MR ile teşhis konulabilir. Bu nedenle
çoğu zaman yapıldığı gibi sadece karın USG ile safra kesesi taşına teşhis koyup ameliyat etmek tıbben yanlıştır. Çünkü safra kesesinde taş olan hastaların beşte birinde aynı zamanda ana safra kanalında da taş vardır ve buna teşhis koymadan, ameliyattan önce ana safra kanalı temizliği yapılmadan safra kesesi ameliyatı yapıldığında safra kaçağı oluşacaktır.
ERCP: Safra sistemi hastalıkları için hem teşhis hem de tedavi amaçlı kullanılan endoskopik bir yöntemdir.
ENDOSKOPİK RETROGRAD KOLANJİOGRAFİ (ERCP)
Kimlere gerekir?
Ani başlangıçlı karın ağrısı. Özellikle karnınızın sağ üst tarafında hissedilir. Sarılık ve titreme ile yükselen ateş durumlarında ana safra kanalında bir sebeple tıkanma ve iltihaplanma düşünülür. Gerekli tetkikler sonrası ERCP yapılarak teşhis konulur.
Safra kesesinin bağlı olduğu ana safra kanalı hastalıklarına endoskopik olarak tanı koymak ve tedavi etmek amaçlı müdahale etmektir.
Karaciğer, safra kesesi, safra kanalları ve pankreas bir bütündür ve birbirleriyle iştirakli organlardır bu nedenle safra kesesi tek başına düşünülemez. Bu bölgenin tüm hastalıklarına ve tedavi yöntemlerine vakıf olmayı gerektirir.
Pankreas Kanseri Belirtileri:
En önemli ve başta gelen şikâyet son dönemlerde gelişen iştahsızlık ve sebepsiz kilo kaybıdır. İlerleyen dönemlerde sarılık eklenir. Teşhis tüm karın tomografisi ve ERCP ile konur.
NASIL UYGULANIR?
Genel anestezi altında ağızdan duodenoskop denen bu işlem için özel olarak geliştirilmiş olan ucu kameralı esnek bir kamera ile yemek borusu, mide geçilerek onikiparmak bağırsağındaki ana safra kanalının bağlandığı deliğe ulaşılır ve direkt olarak ana kanala ilaç verilerek safra sisteminin filmi çekilir. Sonrasında alt uç kesilerek genişletilir ve ana kanal içerisinde taş varsa taşlar çıkarılır, kanser varsa biopsi alınır, genişletici stent uygulanır.
İşlemden 3- 4 saat sonra hastalar eve gönderilebilirler. Ancak ben hastanemde bir gece yatırmayı uygun görüyorum. Ertesi gün hastanın kan değerlerini tekrar kontrol edip ona göre taburcu edebiliyorum. ERCP gastroenteroloji doktorları ve benim gibi üst eğitim almış genel cerrahi uzmanları tarafından uygulanabilir. Cerrah olarak bir avantajımız da teşhisin devamında çoğu zaman gerekli olacak ameliyatın tek elden (örneğin safra kesesi ameliyatı veya pankreas başı kanseri) gerçekleştirilebilmesidir.
ERCP RİSKLERİ NELERDİR?
ERCP tüm dünyaca kabul edildiği üzere endoskopik işlemler içerisindeki en riskli işlemdir. Son yıllardaki yoğun çalışmalar ve teknolojik gelişmeler sonucunda riskler oldukça düşürülmüştür ancak yine de sıfırlanamamıştır.
ERCP konusundaki en önemli kriter tecrübedir.
Doktorun ve yardımcı sağlık personelinin tecrübesi arttıkça riskler doğal olarak azalmaktadır.
> Kanama: %1 ihtimalle karşılaşılır. Kanama gelişen hastaların çok büyük bir bölümünde kanama o bölgeye uygulanan kanama durdurucu ilaçlar ile durdurulur.
> Pankreatit: %6 - 7 sıklıkla karşılaşılır. İki gün serum tedavisi ile kendiliğinden hemen hemen tüm hastalarda iyileşir.
> Delinme: %1 sıklıkla görülür. Tecrübeli ellerde gerçekleştiğinde ameliyatsız delinme bölgesine uygulanacak klipsler ile kapatılır. Nadiren ameliyat gerektirebilir.
YAPILAN TETKİKLER SONUCUNDA SAFRA KESEMDE TAŞ TESPİT EDİLDİ, ŞİMDİ NE OLACAK?
Safra kesesi taşını eritip yok edecek herhangi bir ilaç veya yöntem yoktur. Ameliyat olmak için herhangi bir sakıncası olmayan, ek hastalığı olmayan ve özellikle karnın sağ üst tarafında rahatsızlık hisseden her hasta için tek çare ameliyat olmaktır.
AMELİYAT NASIL YAPILIYOR, KAÇ GÜN HASTANEDE KALIRIM?
Safra kesesi ameliyatı Laparoskopi denilen kapalı yöntem ile yapılıyor. Hastalarımızı ameliyattan 8 saat sonra taburcu edebiliyoruz. İki tanesi bir cm'lik, iki tanesi 0.5 cm'lik olmak üzere dört delikten kamera ile bakarak ameliyat gerçekleştiriliyor.
BENİM TAŞLARIM KÜÇÜK YİNE DE AMELİYAT OLMAM GEREKİYOR MU?
Küçük taşlar safra kesesi kanalından geçip ana safra kanalında tıkanıklık sonucu sarılık oluştururlar.
Büyük taşlarsa safra kesesinde iltihaplanma oluştururlar.
Sonuç itibarıyla taşın büyüklüğü veya sayısından bağımsız olarak safra kesesinde taş saptandığı zaman ameliyat gereklidir.
SAFRA KESEMDEKİ TAŞTAN DOLAYI AMELİYAT OLMAZSAM NE OLUR?
Küçük taşlar bilinenin aksine büyük taşlardan daha tehlikelidir. Ana safra kanalına düşüp tıkanıklık yaratır ve sarılık oluştururlar veya pankreas kanalını tıkayıp pankreas bezinde iltihaplanma oluştururlar. Her iki durumda da ameliyattan önce ERCP gerekli olacaktır.
HEM ANA SAFRA KANALIMDA HEM DE SAFRA KESEMDE TAŞ VARMIŞ NE YAPMAM GEREKİYOR?
Hem ERCP hem de safra kesesi ameliyatı olmanız gerekiyor. Aynı seansta hem ana safra kanalı temizliği (ERCP ile) hem de safra kesesi ameliyatı mümkündür. Ameliyattan bir gün sonra evinize taburcu olabilirsiniz.
Adres: Osman Yılmaz Mah. İstanbul Cad. No:26 Gebze Kocaeli
İletişim: 444 78 48
Instagram & Twitter & YouTube & Facebook: medarhastanesi
web: medarhastanesi.com.tr
0 Yorum