Değerli Grey Okuyucuları, hepimiz birer tüketiciyiz. Peki tüketici hukuku kapsamında tüketici haklarımız hususunda ne kadar bilgi sahibiyiz? Bu yazımızda bilinçli bir tüketici olmak için bilmemiz gerekenlere değineceğim. Keyifli okumalar dilerim.

Tüketici, hukuksal olarak ticari veya mesleki olmayan amaçlar doğrultusunda hareket eden gerçek veya tüzel kişilerdir. Bir işlemin tüketici işlemi olabilmesi için hukuki ilişkinin taraflarından birinin tüketici diğer tarafın ise satıcı, hizmet sağlayan olması gerekmektedir. Tarafların aralarında gerçekleşen işlemin mesleki veya ticari olmaması, o işlemin tüketici hukuku kapsamında değerlendirilmesi için temel şarttır. Her birimiz günlük hayatımızda tüketici işlemi gerçekleştirerek tüketici sıfatına haiz oluyoruz. Gıda sektörü, giyim sektörü, kırtasiye sektörü ve daha birçok sektörde hayatın olağan akışı gereğince tüketici olarak hukuki işlemler gerçekleştiriyoruz. 

Bu doğrultuda hukuk sistemimiz çeşitli düzenlemelerle tüketici haklarını korumaktadır. Tüketicinin korunması hususunda ulusal düzenlemeler dışında uluslararası düzenlemeler de mevcuttur. Her düzenlemenin temel amacı ekonomik çıkarlar olmaksızın, tüketicinin korunmasıdır. Türk Hukuk Sistemi kapsamında değerlendirecek olursak Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un içeriğinin tüm tüketiciler tarafından az veya çok bilinmesini tavsiye ederim.

Peki Nedir Bu Kanun İçeriği?

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 8/3’e göre kapıdan satışlarda tüketiciye cayma hakkı için yedi günlük süre tanınmaktadır ve bu süre sözleşmeyle kısaltılamaz aksine uzatılabilir.  Kanun madde 10/1’e göre tüketici kredilerinde taraflar arasında yapılan sözleşmelerdeki kredi şartlarının tüketici aleyhine değiştirilmesi mümkün değilken tüketici lehine değiştirilmesi mümkündür.

Söz konusu kanunun en önemli maddelerinden birisi ise madde 22/5 olarak görülmektedir. Bu maddeye göre belli bir parasal tutarın altında bulunan uyuşmazlıklar için tüketici sorunları hakem heyetine başvurma zorunluluğu mevcuttur. Parasal değeri dört bin Türk lirası altında bulunan uyuşmazlıklarda ilçe tüketici hakem heyetlerine, altı bin Türk lirası altında bulunan uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine, büyükşehir statüsündeki iller için ise dört bin Türk lirası ile altı bin Türk lirası aralığındaki uyuşmazlıklarda il tüketici hakem heyetlerine başvurma zorunluluğu mevcuttur. 

Tüketici hakem heyetlerinin kararları sonucunda ise tarafların tüketici mahkemelerinde kararın iptali için dava açma hakları mevcuttur.  Söz konusu kanun içeriği oldukça geniş olmakla birlikte bilinçli bir tüketicinin en azından bunları bilmesi gerekmektedir.

Birleşmiş Milletler Evrensel Tüketici Hakları Bildirgesi

Türkiye’nin de taraf olduğu söz konusu bildirge kapsamında tüketici için temel ve evrensel haklar ele alınmıştır. Bunlar şu şekilde sıralanabilir: 

  • Temel İhtiyaçların Karşılanma Hakkı
  • Sağlık ve Güvenlik Hakkı
  • Bilgi Edinme Hakkı
  • Eğitilme Hakkı
  • Zararların Giderilmesi Hakkı
  • Sağlıklı Bir Çevrede Yaşama Hakkı
  • Ekonomik Çıkarların Korunması Hakkı
  • Seçme Hakkı
  • Temsil Edilme, Örgütlenme, Sesini Duyurma Hakkı

Sayılan hakların her biri ayrı bir önem arz etmekte olup eğitilme hakkı oldukça önemlidir. Eğitilme hakkı; tüketicinin hak ve çıkarlarını koruyabilmesi, tüketici bilincine sahip olabilmesi için eğitim kurumlarında eğitilmesidir.

AYIPLI MAL 

Günlük hayatımızda her birimiz kusurlu mal ile karşı karşıya kalmaktayız. Söz konusu ayıplı mal hususunda haklarımızı bilmemiz son derece önem arz etmekte olup maddi bir değer biçtiğimiz söz konusu malı olduğu gibi kabul etme zorunluluğumuz bulunmamaktadır. 

Öncelikle tüketiciler, satın aldıkları mallardan yeterli ve gerekli işlevi görebilecek belirli standartları bekleme hakkına haizdirler. Alınan malın ambalajında, kılavuzunda yahut reklamlarında tüketiciye sunulan özelliklerin mevcut bulunması gerekmektedir. Ayıplı mal Türk Borçlar Kanunu, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında ele alınmıştır. Burada Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamını değerlendireceğiz. Söz konusu kanuna göre öncelikle tüketicinin, malın teslim tarihinden itibaren otuz gün içinde söz konusu ayıbı satıcıya bildirme yükümlülüğü mevcuttur. Tüketici böyle bir durumda:

  • Bedel İadesini de İçeren Sözleşmeden Dönme
  • Malın Ayıpsız Misliyle Değiştirilmesi
  • Ayıp Oranında Bedel İndirimi 
  • Ücretsiz Onarım İsteme 

Gibi haklara sahiptir. Tüketici, süresinde satıcıya bildirme yükümlülüğüne sahip olmakla birlikte satıcı ise tüketicinin talebini yerine getirmekle yükümlüdür. Tüketici, yukarıda saydığımız seçimlik haklarından birini talep etmekle birlikte, ayıplı malın vermiş olduğu zararlar söz konusu ise tazminat talep etme hakkına da haizdir.

Bütün bunlar doğrultusunda; bizler bilinçli bir tüketici olarak öncelikle kendi yükümlülüklerimiz hakkında bilgi sahibi olmakla birlikte ulusal ve uluslararası düzenlemelerin bizlere tanıdığı haklardan da haberdar olmalıyız. 

Bir sonraki yazımda görüşmek üzere, tüm bilinçli tüketicilere sevgilerimle….

İletişim: crnkzrtc@gmail.com

0 Yorum

Yorum Alanı

Lütfen gerekli Alanları Doldurunuz *