Sevgili Grey Okuyucuları; Taraflardan biri tüketici, diğer tarafı ise ticari ve mesleki amaçla bu işi yapan gerçek veya tüzel kişi satıcı olan satış sözleşmelerinin tamamı tüketici işlemi sayılır. Tüketici işlemi niteliğinde olan satış sözleşmelerine öncelikle 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Ancak Tüketicinin Korunması hakkında kanunda hüküm bulamayan hallerde, başta Türk Borçlar Kanunu olmak üzere diğer temel kanunlar ve özel kanunlar uygulanır.
Ayıp terimiyle, satılan malda ortaya çıkan ve alıcının o maldan tümüyle ya da gerektiği gibi yararlanmasını engelleyen eksiklikler ve aksaklıklar ifade edilmek istenir. Ayıplı malın tanımı 6502 sayılı TKHK m. 8/1’de yapılmıştır. Buna göre; “Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.” Aynı şekilde ambalaj veya etiketi üstünde yahut reklamlarında belirtilmiş bir veya daha fazla özelliği taşımayan, tüketicinin maldan beklediği makul faydayı sağlamayan ya da azaltan hukuki, maddi ya da ekonomik eksiklikleri olan mallar da ayıplı mal sayılır. Sözleşmede taahhüt edilen hususların malda bulunmaması veya olağan koşullarda malda bulunması gereken özellikleri bünyesinde bulundurmaması hallerinde mal, ayıplı sayılacaktır. Ayıplı maldan söz edilebilmesi için, sözleşmeyle kararlaştırılan malın teslim edilmiş olması, fakat o malda bulunduğu belirtilen vasıfların bulunmaması veya çeşidi ve niteliği gereği malın taşıması gereken özelliklerin eksik olması gerekir.
TÜKETİCİ HAKLARI
Malın ayıplı olması sebebiyle alıcı bazı seçimlik haklara sahiptir. Alıcı bu haklardan birini tercih eder. Bunlar;
>> Satılanı iade etmeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme.
>> Satılanı iade etmeyip ayıp oranında satış bedelinde indirim talebinde bulunma. >> Aşırı bir masrafı gerektirmemek koşuluyla bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere malın ücretsiz tamirini isteme. >>Mümkünse,satılanınayıpsızbirbenzeriiledeğiştirilmesiniistemehaklarıdır.
Tüketici bu haklardan birini tercih etmekte özgürdür. Satıcı tüketicinin talebini yerine getirmekle yükümlüdür. Ayrıca malın ücretsiz onarımı ya da değişimi talebi üretici ya da ithalatçıya da yöneltilebilir. Malın ücretsiz onarımı ya da değişimi satıcı bakımından orantısız şekilde yükümlülük doğuracaksa bu halde tüketici sözleşmeden dönme ya da bedelden indirim haklarını kullanabilir. Satıcı bakımından doğacak yükümlülüğün belirlenmesinde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve tüketicinin diğer seçimlik hakları kullanmasının tüketici bakımından sorun teşkil edip etmeyeceği hususları dikkate alınır.
Satın alınan maldaki ayıp; açık ayıp veya sonradan kullanımla birlikte ortaya çıkan gizli ayıp şeklinde olabilir. Maldaki ayıbın açık ayıp veya gizli ayıp olması, ayıp ihbarı, zaman aşımı süresi ve bu nedenle seçimlik hakların kullanılması yönünden son derece önemlidir. Ayıbın açıkça görüldüğü veya basit bir inceleme ile hemen anlaşılabilecek ayıplar açık ayıplardır. Malın tüketiciye teslim tarihinden itibaren ilk 6 ay içerisinde ortaya çıkan ayıpların teslim tarihinde malda bulunduğu kabul edilir. Bu nedenle satıcı maldaki ayıbın tüketicinin kullanımından kaynaklandığını ispatladığı takdirde ayıp nedeniyle sorumluluktan kurtulur, ispat yükü burada tüketici yerine satıcıya yüklenmiştir. Malın tesliminden sonra veya malın kullanılması ile birlikte ortaya çıkan ayıplara ise gizli ayıp denir. Gizli ayıbın açığa çıkması durumunda tüketici durumu derhal satıcı veya diğer ilgililere ihbar etmek zorundadır. Bu halde gizli ayıplar yönünden Tüketici Kanunu’nda herhangi bir süre öngörülmemiştir.
ZAMAN AŞIMI
Ayıplı maldan sorumluluğun süresi taraflarca daha uzun süre belirlenmediği müddetçe, ayıp sonradan ortaya çıksa dahi malın tüketiciye tesliminden itibaren iki yıllık zaman aşımına tabidir. Konut ya da tatil amaçlı taşınmazlarda zaman aşımı süresi bunların tesliminden itibaren beş yıldır. Ayıp ağır kusur ya da hile ile gizlenmişse zaman aşımı söz konusu olmaz.
İletişim:
av.edabayrakli@gmail.com
avsevgisik@gmail.com
0 Yorum